“Bayim Olur musun?” Fuar İzlenimleri
Üniversite ikinci sınıfta franchising’in dünyayı saracağını öngörerek sistemi yerinde öğrenmeyi kafaya koymuştum. 1988 yılında mezun olduktan bir yıl sonra Amerika’ya gidip işin eğtimini almam ve franchise veren markalarda çalışmam kısmet oldu. Dönüşümde de birçok franchise veren markada üst düzey yöneticilik ve kurucu ortaklık yaptım. Bugün franchising dünyanın en yayın ve en güvenilir modeli, yeni fırsatları görmek, mevcutların varsa yeniliklerini incelemek için ortağım Belgin Benek ile cuma günü 14. Bayim Olur musun? fuarına gittik. Önce franchisingle ilgili sonra da Bayim Olur musun? fuarıyla ilgili değerlendirmelerimizi sizlerle paylaşmak istiyorum;
UFRAD verileri
Uluslararası Franchise Derneği UFRAD’ın verilerine göre 2015 yılı sonu franchise sektörünün büyüklüğünü 43 milyar dolar, üretilen istihdam sayısı 200 bin kişiden fazla ve 2016 yılı sonunda franchise pazarı büyüklüğü 50 milyar dolara ulaşacak. Ülkemizde franchise işletmelerinin sayısı 2.500. Yabancı franchise oranı %29, franchise işletmelere bağlı şube sayısı 60 bin, yurt dışına açılan Türk marka sayısı ise 135 bin. Bu veriler ışığında 2017’de de büyümemin süreceği franchise Pazar büyüklüğünün 60 milyar dolara yaklaşacağını söyleyebiliriz.
Avrupa Franchise Federasyonu (EFF) istatistiklerine göre Türkiye franchise sayısına göre Avrupa birincisi, Türkiye’yi bin 375 markayla Fransa, 960 markayla Almanya izliyor. Dünyanın en güvenli yaygınlaşma modeli olan franchising hemen hemen her sektörün ilgisini çekiyor. Büyük şehirlerde gıda, perakende, eğitim ve hizmet gibi birçok alanda doygunluğa ulaşıldı. Son dönemde başta yine gıda, giyim olmak üzere ürün satışı üzerine işler ve hizmet sektöründeki franchise işler geliyor.
Bayim Olur musun?
Bayim Olur musun? fuarıyla ilgili değerlendirmemize gelince; Öncelikle her sene katılımcı firmaların fuar standlarına daha çok özen gösterdiğinizi söylemek isterim. Bu yüzden bu seneki fuar standları önceki tüm fuarlardan daha iyi. Ancak bu konuda yetkililer zaten biz kötü standlara izin vermiyoruz deseler de çok önemli uluslararası markaların bile yakışmayacak standlarla fuarda yer aldıklarını gözlerimizle gördük maalesef.
Geçen sene 365 yerli ve yabancı markanın katıldığı fuara bu sene de 400’e yakın firma katılmış. Gıdadan, ev dekorasyonuna; güzellik merkezinden gayrimenkul danışmanlığına, spor merkezlerinden cafelere, kuru temizlemeden teknolojiye kadar birçok sektörden katılımcının yer aldığı Bayim Olur musun fuarında girişimciler için yüzlerce seçenek var. İlginç isimli bir kaç yeni marka da gördük ve çoğu markanın marka danışmanlığına da ihtiyaç duyduğunu da çok net gözlemledik.
Girişimciler için en karlı sektör nedir diye soruyorsanız şunu diyebilirim; Girişimciler için karlı sektör şudur demek çok büyük bir hata olur. Çünkü her sektör her girişimci için uygun değildir. Bir girişimci için hizmet sektöründe sigorta uygunken, diğer bir girişimci için gıda sektöründe fast food restoran açmak uygundur. Farkı belirleyen girişimcinin yeteneklerine uygun seçimleridir. Hangi konuda yetenekleriniz varsa o yeteneklerinize uygun sektörlerdeki seçenekleri değerlendirmelisiniz. Franchise almak isteyen girişimcilerin karşılaştığı en büyük hata kendinin farkında olmamak ve dolayısıyla yanlış seçimler yapmaktır. Her birimiz belli güçlü ve zayıf yönlerle dünyaya geliyoruz. Tüm bunlar bizi biz yapan şeyler aslında. Girişimcilik ateşe yanan kişinin öncelikle kendinin farkında olması gerekiyor. Güçlü ve zayıf yönlerini bilmeli, on bahşedilen güçlü yönlerini kullanabileceği bir franchise iş seçmeye karar vermelidir. Oysa girişimciler çoğunlukla güçlü yönleri, yetenekleri yerine kazanacağı paraya odaklanıyorlar. Bir girişimci için de en önemli şey insanın kendisinin farkına varması, seçimlerini kendinde var olanları en iyi şekilde ortaya koyacak şeylere göre yapması, kendi hırpalamak yerine yaptığından haz almak ve paranın amaç değil bir sonuç olduğunun farkında olarak hareket etmesi gerektiğinin bilincinde olmasıdır.
“Kuralları Belirleyeni Yenmenin Tek Yolu, Kuralları Yeniden Tanımlamaktır”
Peki hangi konularda franchise fırsatları yeni dönemde öne çıkacak diyorsanız; Benim şöyle bir sözüm vardır; “Kuralları belirleyeni yenmenin tek yolu, kuralları yeniden tanımlamaktır.” Yeni bir sektör, boş bir alan, yepyeni bir iş aramak yerine mevcut bir işin sıkıntı ve sorunlarına çözümler getirilerek yeniden tanımlandığı iş fikirlerinin, franchise işlerin yeni dönemde öne çıkacağını düşünüyorum. Örneğin tamirat/tadilat konusunda ne yapacağını bilmeyen tüketicilere yol gösteren bir iş fikriyle yola çıkmış bir franchise ya da yalnızca kiralık ev arayanlara garantili emlak danışmanlığı hizmeti veren bir franchise markası gibi seçeneklere yönelmek doğru olacaktır.
Kıssadan hisse; 14. Bayim Olur musun? fuarında 400’e yakın fırsat girişimcileri bekliyor. Ancak fuara katılmayan birçok marka da var, onları da değerlendirmek gerekli. Girişimci dediğin araştırmacı gazeteci gibi olmalı, tüm seçenekleri derinlemesine incelemelidir. Bu yüzden ben hiç bir girişimciye şu ya da bu marka demiyor ancak kendi yeteneklerine uygun işlerin olduğu markaların bir listesini çıkarıp hepsini incelemeye almasını ve ondan sonra karar vermesini öneriyorum ve fuara emek veren herkesi kutluyorum.
YORUMLAR